بیمه در ایران برای بسیاری از مردم با «تأمین اجتماعی» شناخته می‌شود؛ نهادی که خدمات بازنشستگی، ازکارافتادگی و درمانی را برای کارمندان و کارگران ارائه می‌دهد. اما در سال‌های اخیر، نوع دیگری از بیمه با عنوان بیمه زندگی و سرمایه‌گذاری (یا همان بیمه عمر) توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این دو نوع بیمه در ظاهر اهداف مشابهی دارند، اما تفاوت‌های بنیادینی در ماهیت، انعطاف‌پذیری و میزان بازدهی آن‌ها وجود دارد.
در بیمه تأمین اجتماعی، پرداخت حق بیمه معمولاً الزامی و بر اساس درآمد ماهیانه است. مزایای آن شامل مستمری بازنشستگی، کمک‌هزینه درمان و حمایت در صورت فوت یا ازکارافتادگی است. با این حال، فرد اختیار زیادی بر میزان پرداخت یا نحوه استفاده از سرمایه ندارد و سودی از محل حق بیمه‌های پرداختی به او تعلق نمی‌گیرد. در مقابل، بیمه زندگی و سرمایه‌گذاری یک طرح اختیاری است که در آن بخشی از حق بیمه صرف پوشش بیمه‌ای و بخش دیگر در مسیر سرمایه‌گذاری (مانند سود تضمینی، سود مشارکتی یا حتی صندوق‌های طلا) قرار می‌گیرد.
یکی از تفاوت‌های مهم این دو، میزان بازدهی و اختیار شخصی است. در بیمه عمر، بیمه‌گذار می‌تواند مبلغ، مدت، و نحوه پرداخت را تعیین کند و در پایان قرارداد یا هنگام نیاز، سرمایه خود را برداشت نماید. اما در بیمه تأمین اجتماعی، این انعطاف وجود ندارد و بازدهی سرمایه به تورم و سیاست‌های دولتی وابسته است. از همین‌رو، بیمه عمر برای افرادی که می‌خواهند آینده مالی خود را شخصاً مدیریت کنند، گزینه‌ای جذاب‌تر محسوب می‌شود.
در نهایت، هر دو بیمه هدف مشترکی دارند: ایجاد امنیت مالی در آینده. با این تفاوت که بیمه تأمین اجتماعی بیشتر بر حمایت اجتماعی تکیه دارد، در حالی که بیمه زندگی و سرمایه‌گذاری بر آینده‌سازی و رشد دارایی شخصی متمرکز است. بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند داشتن هر دو نوع بیمه در کنار هم، می‌تواند ترکیبی ایده‌آل از امنیت و سرمایه‌گذاری را فراهم کند — یعنی هم آرامش خاطر امروز و هم اطمینان مالی فردا.